Stevia là gì? Lợi ích và các lưu ý quan trọng khi sử dụng

Hiện nay, việc lựa chọn bổ sung các thực phẩm lành mạnh đang trở thành xu hướng được nhiều người quan tâm. Một trong những thay đổi nổi bật trong chế độ ăn lành mạnh là chuyển từ đường tinh luyện sang các loại đường tự nhiên. Trong số các lựa chọn thay thế, Stevia đã nhanh chóng trở thành một sự lựa chọn phổ biến. Vậy đường Stevia có gì đặc biệt và tại sao nó lại trở thành xu hướng trong chế độ ăn uống lành mạnh ngày nay? Hãy cùng HYRO Energy đi sâu vào tìm hiểu vấn đề này qua bài chia sẻ dưới đây!

Stevia là gì?

Stevia là một loại đường tự nhiên được chiết xuất từ lá cây Stevia rebaudiana, một loài cây có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Stevia chứa các hợp chất glycoside steviol, đặc biệt là stevioside và rebaudioside A. Đây là các hợp chất chính tạo ra vị ngọt đậm trong Stevia. Chúng có thể ngọt gấp 50 đến 300 lần so với đường mía (sucrose), nhưng lại không chứa hàm lượng calo đáng kể. Khi tiêu thụ, cơ thể không chuyển hóa các hợp chất này thành calo, do đó Stevia không làm tăng lượng đường trong máu.

Lợi ích của Stevia

Một số lợi ích nổi bật của Stevia khiến nó trở thành loại đường được quan tâm rất nhiều trong chế độ ăn uống lành mạnh: 

• Không chứa calo: Stevia hoàn toàn không chứa calo, giúp bạn có thể duy trì lượng calo tiêu thụ hàng ngày mà không phải cắt bỏ vị ngọt trong khẩu phần ăn uống của mình. 
• Không làm tăng đường huyết: Sử dụng Stevia giúp kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả mà không làm giảm chất lượng bữa ăn.
• Không gây sâu răng: Không giống như đường thông thường, Stevia không tạo môi trường cho vi khuẩn gây sâu răng phát triển. Vì vậy, nó là lựa chọn tuyệt vời cho cả người lớn và trẻ em trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng.
• Không ảnh hưởng tiêu cực đến insulin hoặc trao đổi chất: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh Stevia không gây ảnh hưởng tiêu cực đến hormone insulin hoặc làm rối loạn trao đổi chất. Điều này khiến nó trở thành giải pháp an toàn cho người có nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa như tiểu đường hoặc béo phì.
• Nguồn gốc tự nhiên: Stevia được chiết xuất từ lá cây cỏ ngọt, một loại thực vật có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Không giống như các loại đường hóa học, Stevia không qua quá trình tổng hợp phức tạp, giữ nguyên đặc tính tự nhiên.
• Thân thiện với môi trường: Việc trồng và sản xuất Stevia ít gây tác động tiêu cực đến môi trường hơn so với sản xuất đường mía hoặc đường củ cải. Đây là một lựa chọn bền vững, góp phần giảm lượng khí thải carbon trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Các ứng dụng của Stevia

Stevia được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm và đồ uống nhờ khả năng thay thế những loại đường thông thường mà không làm tăng calo. Cụ thể, Stevia là thành phần chính có trong nhiều loại nước giải khát “không calo” hoặc các loại kẹo cao su, bánh quy, bánh ngọt “ít đường”.

Bên cạnh đó, với độ ngọt cao hơn đường tinh luyện khoảng 200-300 lần, Stevia có thể được sử dụng để thay thế đường trong các công thức nấu ăn và làm bánh. Tuy nhiên, vì độ ngọt cao, khi sử dụng bạn cần điều chỉnh liều lượng phù hợp để tránh làm món ăn quá ngọt.

Ngoài ra, Stevia còn là lựa chọn an toàn, được các chuyên gia y tế khuyến nghị trong chế độ ăn kiêng dành cho người mắc bệnh tiểu đường, vì nó có khả năng giúp kiểm soát đường huyết mà vẫn đáp ứng nhu cầu cung cấp lượng đường cần thiết cho cơ thể.

Các lưu ý khi sử dụng Stevia

Stevia là loại đường có vị ngọt đậm nhưng lại có hậu vị đặc trưng, đôi khi hơi đắng hoặc tạo cảm giác “mát lạnh” khác lạ ở cổ họng. Điều này phụ thuộc vào cách chiết xuất và tinh chế sản phẩm. Một số người có khẩu vị nhạy cảm sẽ cảm nhận rõ hơn hậu vị này, đặc biệt khi sử dụng ở nồng độ cao. Để làm giảm cảm giác đắng, bạn có thể kết hợp Stevia với các nguyên liệu khác hoặc chọn sản phẩm đã được cải tiến để giảm hậu vị.

Bên cạnh đó, việc sử dụng Stevia đúng cách là yếu tố quan trọng để giữ được hương vị cân bằng của món ăn. Do Stevia ngọt hơn đường thông thường, vì vậy chỉ cần một lượng nhỏ đã đủ tạo vị ngọt. Sử dụng quá liều có thể dẫn đến vị ngọt gắt hoặc làm thay đổi hương vị tổng thể của món ăn.

Ngoài ra, không phải sản phẩm Stevia nào cũng nguyên chất. Một số được pha trộn với các chất tạo ngọt nhân tạo hoặc các thành phần khác để cải thiện hương vị và giảm giá thành. Điều này có thể ảnh hưởng đến độ ngọt tự nhiên và giá trị dinh dưỡng của Stevia. Do đó, khi mua, bạn hãy cân nhắc lựa chọn sản phẩm có ghi rõ thành phần “Stevia nguyên chất” hoặc chứa hàm lượng cao “Rebaudioside A” (hợp chất chính tạo vị ngọt trong Stevia). Ngoài ra, cần kiểm tra nguồn gốc, thương hiệu uy tín và giấy chứng nhận chất lượng (như USDA Organic, Non-GMO).

Stevia được đánh giá an toàn với hầu hết mọi người, bao gồm cả bệnh nhân tiểu đường và người muốn giảm cân. Tuy nhiên, một số đối tượng đặc biệt cần thận trọng khi sử dụng sản phẩm này:

• Phụ nữ mang thai: Dù được FDA công nhận an toàn, các mẹ bầu vẫn nên tham vấn ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để tránh ảnh hưởng đến thai kỳ.
• Trẻ nhỏ: Chế độ dinh dưỡng của trẻ em thường không cần hạn chế calo hay thay thế đường, nên Stevia chỉ nên sử dụng khi thật sự cần thiết và theo liều lượng hợp lý.
• Người dị ứng hoặc nhạy cảm: Một số người có thể bị dị ứng hoặc gặp vấn đề tiêu hóa khi sử dụng Stevia.

Các nghiên cứu và tranh cãi về Stevia

Năm 2008, FDA Hoa Kỳ công nhận “Rebaudioside A” (thành phần chính trong Stevia) là an toàn với nhãn GRAS (Generally Recognized as Safe). Điều này cho phép Stevia được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm và đồ uống.  

WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) cũng đưa ra kết luận rằng các glycoside steviol không gây độc hại, không có nguy cơ ung thư hay đột biến gen.  

Tuy nhiên, Stevia vẫn là chủ đề gây tranh cãi vì xuất hiện một số nghiên cứu sơ bộ gây lo ngại. Một nghiên cứu sơ bộ trên chuột (thực hiện vào những năm 1980) cho thấy Stevia có thể làm giảm khả năng sinh sản khi chuột được cho ăn liều lượng rất cao. Tuy nhiên, nghiên cứu này chưa được tái lập trên người. Song, các nghiên cứu sau đó không tìm thấy kết quả tương tự, và WHO đã bác bỏ lo ngại này.  

Hiện nay, đứng trước những lo ngại về tác động sức khỏe của đường (như béo phì, tiểu đường), Stevia đã được biết đến như một chất tạo ngọt tự nhiên, không calo được rất nhiều người tin dùng. Các thương hiệu lớn như Coca-Cola và PepsiCo cũng sử dụng Stevia trong các sản phẩm giảm đường đã được cho ra mắt trên thị trường.

Lời kết

Nhìn chung, Stevia đã được các cơ quan y tế hàng đầu, bao gồm Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), công nhận là an toàn cho việc sử dụng làm chất tạo ngọt trong thực phẩm. Tuy nhiên, các sản phẩm chứa stevia chưa tinh chế hoặc các sản phẩm không đảm bảo chất lượng có thể gây ra những phản ứng phụ không mong muốn. Vì vậy, khi chọn mua Stevia, hãy tìm những sản phẩm có chứng nhận và được kiểm định rõ ràng để có thể bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình trên hành trình xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh.