Tác động của đường đối với sức khỏe tim mạch

Sự hấp dẫn của các món ngọt khiến cho nhiều người có xu hướng thường xuyên sử dụng các thực phẩm chứa nhiều đường. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá mức đường trong thời gian dài không chỉ là một thói quen xấu mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe. Cùng Hyro tìm hiểu những tác động của đường đối với sức khỏe tim mạch ngay dưới đây để biết cách điều chỉnh chế độ ăn tốt cho sức khoẻ.

Tổng quan về đường và sức khỏe tim mạch

Đường là thuật ngữ chỉ nhóm hợp chất hóa học dạng tinh thể thuộc họ cacbohydrat. Về cấu trúc, đường được chia thành hai nhóm chính: đường đơn (monosaccharide) như glucose, fructose và galactose và đường đôi (disaccharide) được tạo thành khi hai phân tử đường đơn liên kết với nhau qua cầu nối glycosid. Các loại đường đôi phổ biến bao gồm sucrose (đường ăn), lactose (trong sữa), và maltose (trong ngũ cốc). 

Trong thực phẩm, dựa vào nguồn gốc đường được chia thành hai nhóm chính đường tự nhiên và đường tinh luyện. Đường tinh luyện thường được thêm vào các thực phẩm chế biến sẵn như bánh kẹo, nước ngọt và được coi là calo vì không chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu như vitamin, khoáng chất hay chất xơ. 

Ngược lại, đường tự nhiên có mặt trong các thực phẩm lành mạnh như trái cây và sữa, luôn đi kèm với các chất dinh dưỡng có lợi. Ví dụ, fructose trong trái cây đi cùng chất xơ giúp làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu, trong khi đường lactose trong sữa được tiêu thụ cùng protein và chất béo có tác dụng ngăn ngừa đột biến đường huyết. 

Việc tiêu thụ quá nhiều đường có gây ra những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch, thậm chí còn nguy hiểm hơn nhiều so với chất béo. Đường không chỉ trực tiếp làm tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ đau tim và các bệnh tim mạch khác, mà còn gây ra chuỗi phản ứng tiêu cực trong cơ thể: làm tăng mức insulin, kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến tăng nhịp tim và huyết áp. Khi huyết áp tăng cao, tim và động mạch phải hoạt động vất vả hơn, điều này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như đau tim, đột quỵ và các bệnh lý mạch máu ngoại biên.

Cơ chế tác động của đường lên sức khỏe tim mạch

Dưới đây là những tác động cụ thể của đường đối với sức khỏe tim mạch mà bạn tham khảo để biết cách kiểm soát lượng đường trong chế độ ăn hiệu quả hơn:  

Tăng nguy cơ béo phì

Khi cơ thể tiêu thụ lượng đường vượt quá nhu cầu năng lượng cần thiết, phần dư thừa này không bị đào thải mà được chuyển hóa và tích tụ dưới dạng mỡ trong các mô mỡ. Quá trình tích lũy mỡ liên tục này dẫn đến tình trạng tăng cân không kiểm soát và cuối cùng là béo phì.

Lượng mỡ thừa tích tụ, đặc biệt là mỡ nội tạng quanh vùng bụng, sẽ tiết ra các chất gây viêm và hormone bất lợi, làm rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp và tạo áp lực lên toàn bộ hệ tim mạch. Điều này khiến tim phải hoạt động vất vả hơn để bơm máu nuôi cơ thể, từ đó làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nghiêm trọng.

Tăng triglyceride trong máu

Khi cơ thể nạp lượng đường vượt quá mức cần thiết, cơ thể sẽ chuyển hóa phần đường dư thừa này thành triglyceride một dạng chất béo được lưu trữ trong tế bào mỡ. Sự tích tụ triglyceride trong máu theo thời gian sẽ thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, khi các phân tử chất béo này bám vào thành mạch máu, dần dần tạo thành các mảng xơ vữa. Những mảng xơ vữa này không chỉ làm hẹp lòng mạch, giảm lưu lượng máu đến các cơ quan, mà còn có nguy cơ vỡ ra, hình thành cục máu đông, đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Rối loạn insulin và nguy cơ tiểu đường

Khi lượng đường trong máu tăng cao, tuyến tụy phải liên tục sản xuất insulin để đưa đường vào tế bào. Nếu tình trạng này kéo dài, tuyến tụy sẽ bị quá tải và suy giảm khả năng sản xuất insulin, cuối cùng dẫn đến bệnh đái tháo đường type 2. Đường huyết cao liên tục sẽ làm tổn thương thành mạch máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, đồng thời làm suy yếu chức năng tim.

Tăng huyết áp

Chế độ ăn nhiều đường liên quan đến việc tăng huyết áp, một yếu tố quan trọng gây bệnh tim. Khi nạp vào cơ thể lượng đường lớn, insulin được tiết ra sẽ không chỉ giúp đưa đường vào tế bào mà còn kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, làm tăng nhịp tim và co thắt mạch máu. Đồng thời, đường còn làm giảm khả năng sản xuất oxide nitric.

Khi huyết áp tăng cao, tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Áp lực liên tục này dần dần làm suy yếu cơ tim, đồng thời gây tổn thương các mạch máu, tạo điều kiện cho xơ vữa động mạch phát triển. 

Các sản phẩm chứa nhiều đường và tác hại tiềm ẩn

Nhiều người tiêu thụ đường hàng ngày thông qua các sản phẩm phổ biến mà không nhận thức đầy đủ về tác hại tiềm ẩn của chúng. 

Nước ngọt có ga, trà sữa, nước trái cây đóng hộp thường chứa lượng đường cực kỳ cao. Cụ thể, một lon nước ngọt có thể chứa lượng đường vượt xa nhu cầu hàng ngày. Tương tự, các loại bánh kẹo, snack và thực phẩm chế biến sẵn cũng là nguồn cung cấp đường đáng kể trong khẩu phần ăn.

Ngoài ra, hiện nay có không ít người tiêu dùng lựa chọn sử dụng các sản phẩm được quảng cáo là ít béo và healthy. Tuy nhiên, có không ít nhà sản xuất vì để tăng thêm hương vị hấp dẫn cho món ăn đã thay thế chất béo đường. Điều này khiến mọi người vô tình một lượng đường lớn trong khi tưởng rằng đang ăn uống lành mạnh. Ví dụ, một hộp sữa chua ít béo có thể chứa nhiều đường hơn loại nguyên kem, hay các loại granola bar healthy thường chứa lượng đường tương đương với bánh kẹo ngọt. 

Giải pháp để giảm tác động của đường đến sức khỏe tim mạch

Để bảo vệ sức khỏe tim mạch khỏi tác hại của đường, chúng ta cần thực hiện một chiến lược toàn diện với nhiều giải pháp đồng bộ. 

• Đầu tiên, thay vì sử dụng đường tinh luyện, hãy ưu tiên các nguồn đường tự nhiên như trái cây tươi và mật ong. Những thực phẩm này không chỉ cung cấp đường mà còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa có lợi cho tim mạch.
• Việc giảm tiêu thụ đồ uống có đường cũng là một trong những yếu tố quan trọng giúp bạn hạn chế được việc nạp đường quá mức vào cơ thể. Thay vì nước ngọt thông thường, có thể chọn nước tăng lực Hyro không đường để giúp cung cấp năng lượng lành mạnh và nhiều loại vitamin khoáng chất tốt cho sức khỏe. 
• Bên cạnh đó, nên duy trì thói quen hoạt động thể chất đều đặn để đốt cháy hàm lượng calo dư thừa đồng thời hỗ trợ tăng cường sức khoẻ tim mạch.
• Một thói quen quan trọng khác là đọc kỹ nhãn dinh dưỡng trên các sản phẩm thực phẩm. Nhiều sản phẩm chế biến sẵn chứa đường dưới các tên gọi khác nhau như syrup bắp, dextrose, hay sucrose. Việc nắm rõ thông tin này giúp chúng ta kiểm soát tốt hơn lượng đường tiêu thụ hàng ngày, từ đó bảo vệ hiệu quả sức khỏe tim mạch.

Hy vọng những chia sẻ trên đây từ chuyên gia tại Hyro đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các tác động của đường đối với sức khỏe tim mạch. Từ đó, dễ dàng hơn trong việc lựa chọn thực phẩm và xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp để hạn chế lượng đường nạp vào cơ thể mỗi ngày, góp phần bảo vệ sức khoẻ tổng thể hiệu quả hơn.